کلاسبندی خودروها در سطح جهانی به دلیل تنوع بسیار بالا در طراحی و کاربرد، دارای اهمیت ویژهای است. خودروها با توجه به طراحی بدنه، فرم اتاق، سایز و کاربرد به دستههای مختلفی تقسیم میشوند. این دستهبندیها توسط سازمانهای مختلف و بر اساس استانداردهای خودرویی مشخصی تنظیم شده است که به کاربران امکان میدهد خودروهای مورد نیازشان را بهتر انتخاب کنند. در این مقاله، به دو روش اصلی طبقهبندی خودروها میپردازیم.
- طبقهبندی خودروها بر اساس فرم اتاق و بدنه
فرم اتاق و بدنه خودروها بر اساس نوع طراحی و ساختار اتاقک و همچنین نحوه استفاده از فضا و امکانات تقسیمبندی میشود. از رایجترین فرمهای اتاق خودرو میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
سدان (Sedan)
سدانها دارای چهار درب، 2 ردیف صندلی با حداقل گنجایش 5 نفر، سقف ثابت و یک فضای جداگانه برای صندوق عقب هستند. این خودروها معمولاً برای استفادههای شهری و خانوادگی مناسب هستند و یکی از پرطرفدارترین انواع خودرو در سطح جهانی محسوب میشوند.
هاچبک (Hatchback)
هاچبکها خودروهایی هستند که قسمت صندوق عقب آنها بهصورت یکپارچه با اتاقک مسافران است. این نوع خودروها معمولاً کوچکتر از سدانها هستند ر قسمت پشتی آنها یک درب شیشهای بازشونده به سمت بالا قرار دارد. بر خلاف تصور عامه، این خودروها بدون صندوق نیستند و لزوما در سایز کوچک تولید نمیشوند. درب پشت هاچبکها به جای درب صندوق عقب قرار دارد و معمولاً از آنها بهعنوان اتومبیل سهدرب یا پنجدرب یاد می شود.
شاسیبلند (SUV)
خودروهای شاسیبلند با ارتفاع بیشتری از سطح زمین طراحی شدهاند و دارای سیستمهای چهار چرخ متحرک (4WD) یا 4×4 هستند. این خودروها برای جادههای خاکی و کوهستانی بسیار مناسباند و در سالهای اخیر نیز در شهرها به دلیل دید بهتر و فضای داخلی بیشتر محبوبیت زیادی پیدا کردهاند.
کراساوور (Crossover)
کراساوورها ترکیبی از ویژگیهای سدان و شاسیبلند هستند. این خودروها معمولاً از لحاظ ارتفاع و سیستم محرک به شاسیبلندها شباهت دارند اما بر روی پلتفرم خودروهای سدان ساخته شدهاند. به دلیل مرکز ثقل پایینتر، ثبات بهتر و در مقایسه باSUV ها مصرف سوخت پایینتری دارند.
کوپه (Coupe)
کوپهها خودروهای سدان دودرب با سقف کوتاهتر و طراحی اسپرت هستند. درب خودروهای کوپه دودرب معمولا کمی بزرگتر است و خودرو به صورت دو یا چهار صندلی طراحی میشود. اگرچه صندلی عقب در برخی مدل ها موجود است، اما سایز آن از صندلی های متوسط کوچکتر است و فقط میتوان از طریق کشویی صندلیهای جلو از آن استفاده کرد. این اتومبیلها که اغلب ماهیتی اسپرت دارند، دارای یک صندوق عقب معمولی هستند که به سمت بالا باز می شود. این خودروها اغلب برای استفاده شخصی و به دلیل طراحی جذاب و اسپرت، در بین جوانان محبوباند.
کانورتیبل (Convertible)
این خودروها با قابلیت تبدیل به خودروهای بدون سقف (کروکی) شناخته میشوند و بیشتر برای تجربه رانندگی متفاوت و در شرایط آب و هوایی خاص مناسباند. کانورتیبل ها در اواسط دهه 20 وارد بازار خودرو شدهاند و گاهی با نامهای دیگری چون کابریولت یا رودستر و… نیز شناخته میشوند. تفاوت این نامها به دودرب یا چهار درب بودن آنها، ظرفیت یا جنس سقف بستگی دارد؛ مثلا کلاس خودرو رودستر، خودروهایی با ظرفیت دو نفر را شامل میشود یا اگر جنس سقف پارچهای یا برزنت باشد، سافتتاپ و اگر فلزی باشد، هارد تاپ نامیده میشود.
ون (Van)
ونها خودروهایی با ظرفیت باربری بالا و معمولاً سه ردیف صندلی هستند. این خودروها بیشتر برای حمل و نقل خانوادگی یا تجاری استفاده میشوند.
پیکآپ (Pick-up truck)
خودروهای کلاس پیکآپ، در واقع همان خودروهای وانت هستند که دارای یک کابین محصور و یک قسمت بار در قسمت عقب هستند. در برخی مدلها، به منظور راحتی بیشتر، پیکآپها به صورت دوکابین طراحی میشوند. خودروهای این کلاس تقریباً از ساختار بدنه یکسانی با خودروهای SUV برخوردار هستند؛ اما بخش انتهایی بدنه فاقد سقف است و فضایی برای قراردادن اجسام سنگین و حجیم در نظر گرفته شده است.
۲. طبقهبندی خودروها بر اساس سایز و کاربرد
از لحاظ سایز و کاربرد، خودروها نیز در کلاسهای مختلفی قرار میگیرند که در ادامه به توضیح آنها میپردازیم:
کلاس A-segment) A): خودروهای کوچک (Compact Cars)
خودروهای کوچک شامل سدانها و هاچبکهای کوچکاند در تعداد سیلندر و مصرف سوخت نیز در پایینترین رده قرار دارند. این خودروها به دلیل سایز کوچک و مصرف سوخت پایین، برای تردد در شهر و پارک آسان مناسباند.
کلاس B-segment) B): خودروهای متوسط (Mid-size Cars)
خودروهای این کلاس، کمی از خودروهای دسته قبلی بزرگتر هستند و دارای فضای داخلی بیشتریاند. علاوه بر سایز کابین، خودروهای این کلاس مصرف بنزین بالاتری نیز دارند و از لحاظ امنیت نیز وضعیت بهتری نسبت به خودروهای کلاس A دارند. تفاوت اصلی این دسته با دسته قبلی، این است که با خودروهای این کلاس می توان به مسیرهای خارج از شهر نیز تردد داشت. معمولا حجم موتور خودروهای کلاس B، بین 1000 تا 1600 سیسی است.
کلاس C-segment) C): خودروهای خانوادگی های کوچک
خودروهای حاضر در این کلاس، برای مصارف خانوادگی مناسب هستند و اولین رده از خودروهایی هستند که مناسب 5 سرنشین ساخته شدهاند. اغلب این خودروها فضای صندوق عقب بزرگ و استاندارد دارند و حجم موتور و مصرف سوخت آنها نسبت به دو کلاس قبلی بالاتر است. حجم موتورخودروهای این دسته نیز معمولا بین 1300 تا 2000 سیسی است.
کلاس D-segment) D): خودروهای خانوادگی سایز بزرگ
خودروهای حاضر در این کلاس خودرو نیز برای خانواده طراحی شدهاند؛ اما از لحاظ سایز و حجم موتور از دسته قبلی متمایز هستند. خودروهای کلاس D بسیار جادار هستند و مناسب مسافرتهای طولانی طراحی شدهاند. حجم موتوراین خودروها ۱۶۰۰ تا ۲۸۰۰ سیسی است و امکانات و آپشنهای رفاهی آنها در وضعیت بهمراتب بهتری نسبت به کلاسهای قبلی قرار دارد. از نمونههای این کلاس، خودروهایی نظیرتویوتا کمری و کیا اپتیما هستند.
کلاس E-segment) E): خودروهای نیمهلوکس
خودروهای این دسته که با عنوان خودروهای نیمهلوکس شناخته میشوند، از نظر سایز، طول و عرض بیشتری نسبت به خودروهای کلاس D دارند. حجم موتورخودروهای کلاس E بین 2000 تا 3500 سیسی است. توان خروجی بالاتر، مصرف سوخت بیشتر و البته امکانات رفاهی متنوعتر، تفاوتهای اصلی خودروهای کلاس E با کلاس قبلی است. در این کلاس خودرو، میتوان به خودروهایی نظیر بی ام و سری 5، هیوندای آزرا و بنز E کلاس اشاره کرد.
کلاس F-segment) F): خودروهای لوکس و لاکچری
اینکلاس، آخرین دسته خودروهای چهاردرب محسوب میشود. سایز کابین خودروهای این دسته، بزرگتراز سایر خودروهای چهاردرب است و حجم موتورآنها اغلب بالاتر از 3000 سیسی است. طراحی، آپشنها و امکانات رفاهی خودروهای این کلاس، در بهترین سطح قرار دارد. تمامی خودروهای حاضر در این کلاس خودرو، از نظر امنیت بهترین هستند و انواع تستها را با بهترین نمره بپشت سر گذاشتهاند. اکثر خودروهای این لیست اصطلاحاً رانندهمحور نیستند؛ زیرا به لحاظ کاربردی، مالکین این خودروها اغلب راننده اختصاصی دارند. رولزرویس فانتوم، بی ام و سری ۷ و بنز S کلاس در همین طبقه قرار دارند.
کلاس M یا (M-segment): خودروهای باربر
کلاس از خودروها شامل تمامی خودروهایی میشود که با هدف حمل بار طراحی شده و از شاسیهای بلند و موتورهای قدرتمندی ساخته شدهاند که گاها دیزلی نیز هستند. اصلیترین تفاوت این خودروها با سایر کلاسها، کاربری خودرو است.
کلاس J (J-segment)
مربوط به مجموعه خودروهای شاسیبلند است.
کلاس S (S-segment)
انواع خودروهای اسپرت، کوپه و کروک در این دسته قرار دارند.
طبقهبندی خودروها بر اساس فرم اتاق و بدنه و همچنین سایز و کاربرد به کاربران کمک میکند تا بر اساس نیاز و شرایط استفاده، خودرویی مناسب انتخاب کنند. با پیشرفت تکنولوژی، برخی از خودروها میتوانند در چند دستهبندی قرار گیرند و این امر انعطاف بیشتری به مصرفکنندگان در انتخاب میدهد.